De eerste ‘aha-erlebnis’
Toen ik vorig jaar een workshop gaf voor directeuren en IB-ers over Waarderende Oudergesprekken, volgde na mij een workshop over Sociale Veiligheid op school. Omdat ik nieuwsgierig was naar wat mijn concullega’s te vertellen hadden, bleef ik geboeid luisteren. Door hun verhaal snapte ik eindelijk waarom mijn kinderen op hun nieuwe school zoveel beter tot leren en ontwikkeling kwamen. Zij gaan er met plezier naartoe. Zij hoeven zich niet bezig te houden met negatieve reacties van andere kinderen en al helemaal niet met die van de leerkrachten. Hier ben je welkom en wordt er met liefde en geduld met je omgegaan. Dan kan je aandacht en energie steken in leren. Een mes dat aan twee kanten snijdt
Sociale veiligheid is een mes dat aan twee kanten snijdt. Aan de ene kant is leren een proces met vele onzekere momenten. Eerlijk gezegd was dat een van mijn mooiste ontdekkingen: als ik mij onzeker voel, ben ik blijkbaar wat aan het leren. Om progressie in dat proces te boeken, is het belangrijk om iets te proberen, ook al weet je niet of het werkt. Al doende leert men. Hoe minder moed en lef er nodig is om wat te proberen, hoe makkelijker en plezieriger leren wordt. Sterker nog: positieve emoties zorgen ervoor dat ons brein open staat voor ervaringen en dat je ervan leert. De andere kant van het mes, is dat een gevoel van veiligheid leidt tot samenwerking, omdat mensen elkaar kunnen vertrouwen. Het creëren van veiligheid als groep is een overlevingsmechanisme dat zo oud is als de mensheid zelf. Onveiligheid zorgt juist voor naar gedrag. Als er angst heerst om te falen, te kort te komen of uitgestoten te worden, dan gaan mensen uit zelfbescherming zich vervelend gedragen naar anderen. Pestgedrag is een mogelijke oplossing voor angst en onzekerheid. Dat is dan ook een interessante vraag voor een pester: “Waar is het pesten een oplossing voor?” Een vraag die op zichzelf al veiligheid vraagt om te kunnen beantwoorden. De rol van de leider
Simon Sinek stelt dat de rol van de leider essentieel is in het creëren van veiligheid, want de leider zet de toon. In de school is dat niet alleen de directeur: de leerkracht is leider van diens klas. De leider toont moed, laat het belang van de groepsleden voorgaan en is bereid daar zelf offers voor te plegen. Het is voorbeeldgedrag dat tot navolging leidt. En je bent pas een leider, als je volgers hebt. Simon Sinek vergelijkt daarbij de rol van de leider met die van de ouder. Die offert zich ook op en doet er alles aan om diens kinderen de veiligheid te bieden, zodat zij dingen durven te proberen en met vallen en opstaan leren. Daarbij word je bij lastige gedrag niet weggestuurd uit het gezin. Dan komt het juist aan op begeleiden. Ouders doen er juist alles voor om kinderen te laten groeien, ontwikkelen en zelfvertrouwen mee te geven. Zo ook de leider. Die zal bij onvoldoende functionerende medewerkers er alles aan doen om hen door coaching binnen de groep te houden en biedt hen de veiligheid om te leren en te ontwikkelen: je bent verzekerd van je baan. Want dat biedt juist de veiligheid om potentieel tot bloei te laten komen. En als iemand daarna nog steeds niet de kwaliteit biedt die de leerlingen nodig hebben? Dan is de aanpak passend zoals ik die van de week van een HR-adviseur in het onderwijs hoorde: We gaan een andere plek voor je zoeken, buiten het onderwijs en daarin kan je volledig op ons rekenen. Wat er ook gebeurt, wij laten je nooit vallen. Dan durven mensen van de zekerheden af te stappen die hen anders gevangen houden. Ik ben benieuwd wat jou aanspreekt in het leiderschap zoals Simon Sinek schetst. En daarbij ben ik ook benieuwd of eventuele ‘Ja, maars…” voortkomen uit angst of uit liefde. Klik hier voor het filmpje. Wil je reageren op deze blog? Dat kan op de website. |
