De drie standen die tot gedrag leiden
Vanuit onze drijfveren zijn er drie verschillende standen waarin wij kunnen staan, wat effect heeft op ons gedrag. In de basis zijn wij positief gedreven: wij willen een constructieve bijdrage leveren, iets van waarde toevoegen aan de wereld. Op goede dagen voelen wij ons daar competent in, hebben we vertrouwen en is onze aanpak in balans. Dan ben je bijvoorbeeld gericht op het creëren van een harmonieuze samenwerking en zorg je voor een goede afstemming en coördinatie zodat iedereen zijn rol kan pakken. Als dan toch dingen niet zo gaan als dat je graag zouden willen, dan bestaat de kans dat je gaat doorschieten en meer van hetzelfde gaat doen. Dan kom je in de overdreven stand te staan. Dan bedek je bijvoorbeeld zaken met de mantel der liefde als iemand zijn verantwoordelijkheid niet neemt, om de lieve vrede maar te bewaren. Als we ons vervolgens daadwerkelijk onmachtig gaan voelen, dan gaan we negatief gemotiveerd gedrag vertonen. Dan ga je bijvoorbeeld achter de rug om van die ener persoon praten met een ander. Je gaat je beklag doen. Dergelijk geroddel ondermijnt de harmonie en je komt dan juist verder af te staan van wat je wilt. Mensen hebben het dan nodig om weer vertrouwen te krijgen in hun competentie en invloed. Waarderende Leiders ontlokken dat. Wat er gebeurt als je je drijfveren niet kent?
Als je je drijfveren niet kent, dan laat je je er hoe dan ook door leiden. Dan ben je botweg gezegd ‘slaaf van je drijfveren’. Jouw logica is dan een formele logica: iedereen denkt toch zo? Als leiders dat doen, kan het desastreuze gevolgen hebben. Wanneer medewerkers vanuit dezelfde logica denken, dan is de kans op overdreven gedrag groot, want je bent beide geneigd om problemen vanaf dezelfde kant te benaderen en op te lossen. Dan vindt je het bijvoorbeeld allemaal zo belangrijk dat er harmonie is dat je wilt dat iedereen het eens is, dat er eindeloos over wordt doorvergaderd tot er eens een besluit valt. En met een beetje pech wordt die dan weer ter discussie gesteld als er iemand terug komt van zwangerschapsverlof. Herkenbaar? Het kan ook zijn dat je de aanpak van de ander niet logisch vindt en wellicht zelfs ronduit irritant. Dan bestaat het risico dat je de kwaliteit van deze medewerker niet onderkent en oplossingen over het hoofd ziet. Dan vind je het bijvoorbeeld vervelend dat een leerkracht zich overal mee bemoeid en zie je niet meer dat het voorkomt uit een enorme betrokkenheid en de behoefte om te kunnen helpen. Als je dan gaat aangeven dat de bemoeienis ongewenst is, gaat de ander zich terugtrekken en niet meer helpen waar het wel nodig is. Vanuit machteloosheid wordt er dan achter je rug om gepraat en blijf je van informatie verstoken voor goede besluiten. Als anderen zo onbedoeld door jou ervaren dat zij niet kunnen bereiken wat zij belangrijk vinden, gaan ze negatief gemotiveerd gedrag vertonen en dan ben je verder van huis. Wat er mogelijk wordt als je je drijfveren wel kent?
Als je je drijfveren wel kent, dan kan je meester worden van je drijfveren. Ten eerste weet je dan dat jouw logica niet altijd aansluit bij wat de situatie vraagt en dat andere gezichtspunten van waarde kunnen zijn in de situatie. Je kan daarmee de kwaliteiten van anderen beter onderkennen en benutten. Daarnaast kan je herkennen wanneer je zelf in de overdreven of negatieve stand terecht komt, wat maakt dat je weet wat je nodig hebt om weer terug te schakelen naar de positieve stand. Vanuit die kennis van drijfveren kan je het ook bij anderen herkennen en hen helpen om weer vanuit de constructieve stand een bijdrage te leveren. Dat is nu precies de kern van Waarderend Leiderschap: dat je de spiraal van onmacht doorbreekt door bij medewerkers positieve beelden en gevoelens van competentie te ontlokken. Met iemand wiens bemoeienis niet op prijs wordt gesteld, kan je eens onderzoeken wanneer een ander juist het meest dankbaar was. Wat gebeurde er toen? Waar had je de ander dan echt mee geholpen? Drijfveren geven schitterende inzichten, onder andere in de startvraag bij Waarderend Onderzoeken: Waar willen wij meer van? Wil je reageren op deze blog? Dat kan op de website.
|
