Je kan het ook positief benutten Als de overdracht een potentiële besmettingshaard is, dan kan je het ook positief inzetten. Positiviteit en positieve beelden zijn even besmettelijk als negatieve beelden en net zo krachtig als het gaat om de zichzelf voorspellende waarde. Hoe gaaf is het als je in plaats van ‘dat zijn lastige ouders’ doorgeeft dat het ‘betrokken ouders zijn die graag meedenken en waarmee je er altijd wel uitkomt als je hun deskundigheid serieus neemt’. Hoe fijn is het als ‘dat kind dat altijd de grens opzoekt’ wordt overgedragen als ‘een kind dat duidelijk weet wat het wil, daar ruimte voor nodig heeft en dat je daar altijd wel verder mee komt als je het keuzes biedt’. Je merkt het wellicht al: het gaat om het doorgeven van positieve labels en het doorgeven van hetgeen een positief effect heeft in de relatie. Als we dat doorgeven, dan begint iedereen in het nieuwe jaar met een voorsprong.
Hoe doe je dat dan, de Waarderend Overdracht? Het gaat dan voornamelijk om het doorgeven van wat je ontdekt hebt op de beste momenten. Er zijn heel veel vragen die daarbij helpen. Dat kunnen vragen zijn die je jezelf stelt. Het kunnen ook vragen zijn die je stelt als je zelf de positieve kennis en ervaring uit je collega wilt halen. Wees daarbij alert op de formulering van de antwoorden. Zodra er het woord ‘niet’ inzit, vraag dan naar de wel-kant door. “Hij kan niet stilzitten” kan dan worden “Hij heeft regelmatig even beweging nodig”. En wanneer er negatieve beelden worden gegeven, vraag je dan af hoe je die positief kan herformuleren. Bijvoorbeeld: “Ze is snel afgeleid” kan je omvormen naar “Ze verlegt snel haar aandacht naar iets dat ze interessanter vindt.” Dat kan je als leerkracht uitnodigen tot een totaal andere aanpak.
Welke vragen kan je stellen?
- Algemeen over de leerling:
Wanneer is de leerling op zijn best? Wat laat deze dan aan kwaliteiten zien? Wat drijft het kind dan? - Over het leren van de leerling:
Wat is het belangrijkste wat de leerling geleerd heeft dit jaar? Hoe is dat gelukt? Hoe leert deze leerling het beste? Wat werkt er om progressie te boeken? - Bijzonderheden over de leerling:
Wat is het belangrijkste om rekening mee te houden bij deze leerling? Als bepaald gedrag aandacht vraagt, welke behoefte ligt er dan achter? Waar is het een oplossing voor? Wat wil de leerling graag? - Over de ouders:
Wat is voor de ouders van deze leerling belangrijk? Welke afspraken met deze ouders waren nuttig? Wat werkte in de communicatie en samenwerking? - Over de klas:
Wanneer is deze klas op zijn best? Wanneer bruist het? Wanneer liggen ze in een deuk? Wanneer werken zij het fijnst samen? Welke afspraken hadden veel effect? Welke afspraken vonden de leerlingen belangrijk? Welke kinderen kunnen elkaar helpen? Wat maakt dat dat werkt? Welke kinderen kunnen wat van elkaar leren? Hoe vullen die elkaar aan? Hoe krijg je het makkelijkst de aandacht in deze groep?
Bovenstaande vragen zijn bedoeld ter inspiratie. Bedenk naar hartenlust allerlei alternatieven en het wordt ook zeer gewaardeerd als je die hieronder wilt delen.
Kost het niet enorm veel tijd? Dat is een begrijpelijke vraag, zeker gezien de hoge werkdrukbeleving in het onderwijs. Het antwoord: ja en nee. Ja, het kost de nodige tijd om allerlei interessante en belanghebbende informatie te delen. Het is even investeren. Als je vanuit deze invalshoek ook de informatie in het LVS zet, gaat dat al veel schelen. Verder gaat de kost voor de baat uit. Het andere antwoord is namelijk: nee, het levert je enorm veel tijd op als je van veel leerlingen en groepsprocessen weet hoe het werkt. Dan wordt eventueel gedoe vlot opgelost of voorkomen en krijg je sneller groei en progressie. Sterker nog: zowel een waarderende overdracht als een waarderende blik naar de leerlingen, ouders en de klas levert veel energie op. En als je ergens energie van krijgt, dan besteed je daar graag je tijd aan. |