Toen ik aan het begin van een online-trainingsdag checkte hoe de deelnemers erbij zaten, rapporteerde een van de schoolleiders enige neerslachtigheid. Vragend naar de achtergrond bleek het vooral te zitten in het feit dat Sinterklaas, Kerst en teambijeenkomsten niet op de gebruikelijke manier georganiseerd konden worden. Het is logisch dat mensen terneergeslagen raken als in deze tijd van het jaar extra wordt gevoeld wat al langer niet mogelijk is. Nadat ik daarvoor begrip had getoond, vroeg ik: “Hoe zou het dan wel kunnen?”
 
Die vraag miste zijn uitwerking niet…
Althans, dat bleek vooral bij de daaropvolgende online-trainingsdag. De schoolleider was blij dat ik hem op dat denkspoor had gezet. Hij was met zijn MT gaan brainstormen over die vraag en daar kwamen enorm veel creatieve ideeën uit voort. Ze hadden nu voor alles een alternatief plan, dat op een Coronaproof manier zou leiden tot gevoelens van onderlinge verbondenheid en plezier. Alleen al het samen nadenken hierover maakte de nodige energie los. Die ene vraag “Hoe dan wel?”, waar we zo vanzelfsprekend mee aan de slag gingen toen we online onderwijs moesten gaan verzorgen, maakte ook nu weer dat schitterende mogelijkheden in beeld kwamen.
 
Die vraag mag vaker gesteld worden
Want in het onderwijs werken veel mensen die de nodige leeuwen en beren zien op de weg naar het doel toe. Niet dat ze negatief ingesteld zijn, integendeel zelfs. Juist omdat men gepassioneerd is en heel graag het beste voor de leerlingen wil, gaat de aandacht vaak uit naar de zaken die daarin frustreren. Veel schoolleiders herkennen dat als het gaat om het invoeren van veranderingen en de uitvoering van centraal beleid. Bijvoorbeeld bij het invoeren van andere schooltijden en de uitvoering van passend onderwijs worden de nodige zaken opgeworpen die worden gezien als beperkend en onuitvoerbaar. Door de focus op de beren op de weg, lijkt het alsof we vooral voorbereid willen zijn op mislukking, in plaats van op succes.

Datzelfde geldt voor het schooladvies
Daarvan werd ik mij maandagavond bewust toen ik naar de documentaire ‘Klassen’ keek over kansenongelijkheid in het onderwijs. Opvallend was daarbij dat ik aan de ene kant leerkrachten zag die het beste in de kinderen zien zitten en oog hebben voor hun potentieel, terwijl zij aan de andere kant door mitsen en maren zich laten verleiden om niet het bijpassende schooladvies te geven. Zo was er een meisje dat prima kan leren, maar waar de twijfel is of het eruit komt door de privésituatie. Ook als er een duidelijk opgaande lijn te zien was, werd er nog een slag om de arm gehouden. Een jongen die in aanvang op vmbo-t niveau scoorde, mede omdat thuis geen Nederlands wordt gesproken, weet door hard werken toe te groeien naar havoniveau. Voor een havoadvies moet hij die groei volhouden, vindt de juf, alsof hij nog niet voldoende heeft bewezen wat hij kan.
 
Want het miskennen van wat mogelijk is, is desastreus
Dat zien we bij een andere jongen in de documentaire, die een advies kreeg voor vmbo basis/kader ondanks zijn hogere citoscores. Hij begrijpt helemaal niet waarom en is totaal gedemotiveerd op de school waar hij terecht is gekomen. Zijn mentor ziet in hem een intelligente jonge die helaas door zijn demotivatie domme keuzes maakt. Sterk dat hij het potentieel van de leerling ziet en hem daarmee confronteert. Alleen, hoe meer zichtbaar was dit potentieel geweest als een passender schooladvies was gegeven? Het onderschatten van kinderen, lage verwachtingen hebben, is desastreus. Verwachtingen zijn een self fulfilling prophecy. Leerlingen hebben de neiging zich ernaar te gedragen.
 
Toch zit er kracht in die beren
Als je bezig bent met wat er allemaal mis kan gaan, is het vooral jammer als je daardoor de haalbaarheid van de doelen bijstelt en dus bijvoorbeeld een lager schooladvies geeft. Dan wordt de teleurstelling een ingecalculeerd feit. We kunnen ook gebruik maken van de kracht van de beren op de weg, door zowel de problemen en beperkingen als het potentieel als een gegeven te nemen. Potentieel is een gegeven, omdat je alleen iets kan laten zien dat je daadwerkelijk in huis hebt. Kortom: de beste prestaties van de leerling laten zien wat die kan. Daar geloven we in en daar gaan we voor. Als je ervan uitgaat dat iedere beer op de weg ook een feit is en je steeds bezig bent met de vraag “Hoe dan wel?”, dan zoek je oplossingen om kansen te vergroten. Als je zo met leerlingen bespreekt hoe het dan toch zou kunnen lukken, dan bereid je ze voor op succes.
 
Laat kinderen geloven in hun potentieel
Bekijk samen wanneer zij op hun best zijn. Hoe is het gelukt om die groei te bereiken en waar kan de leerling dus op vertrouwen in zichzelf? Hoe zou het voor ze zijn als ze naar de school kunnen die past bij hun potentieel? Hoe zou dat kunnen lukken om daar succesvol te zijn? Hoe zou je bijvoorbeeld weerbaar kunnen zijn voor problemen thuis? Of wie zou je kunnen helpen om ermee om te gaan? En als wij geloven in het potentieel van die leerlingen, kunnen we dan ook het lef opbrengen om ervoor te zorgen dat onderpresteerders zo snel mogelijk op het juiste uitdagingsniveau komen? Hoe gaaf zou het zijn als we zo in de schooladviezen en de begeleiding daarna lef durven tonen door de beren te omarmen en steeds bezig te blijven met die vraag: “Hoe dan wel?”

Wil je reageren op deze blog? Dat kan op de website

“Hoe dan wel” zit bij ons van nature in de genen. Dus als in januari nieuwe programma’s starten, weten wij zeker dat deze hoe dan ook door kunnen gaan en dat we daarbij manieren vinden die evengoed hetzelfde leereffect hebben. Daarvan getuigt het verhaal van deze schoolleider die vorig jaar heeft deelgenomen en waarbij we na de 2e dag online zijn verdergegaan.
 
“Voorheen wilde ik de uitkomst van een gesprek altijd in de hand hebben en was ik bang dat het anders iets zou opleveren wat ik helemaal niet wilde. In het programma Waarderend Leiderschap in het Onderwijs heb ik geleerd dat ik volledig kan vertrouwen op de uitkomst van een gesprek, als ik alleen op het proces stuur. Ik bereid mij goed voor en ga er echt voor zitten. Met de startvraag gaan mensen al helemaal open. Als ik vervolgens doorvraag, stiltes laat vallen en conclusies trek, maken leerkrachten en kinderen zelf de keuzes die ze ook gewoon gaan doen! Je komt 10 stappen verder en het geeft zoveel meer plezier. De uitkomst is nu vele malen beter.
 
Mijn ervaring met de Waarderend Klassenconsultatie is dat ik inhoudelijk ook niets hoef toe te voegen. Het komt allemaal uit de mensen zelf! De functioneringsgesprekken heb ik eveneens anders vormgegeven en dat lukt prima binnen de format van het bestuur. Ik ben comfortabeler in mijn eigen leiderschap gaan staan. Het was zo’n verademing dat ik als leider helemaal niet op de voorgrond hoefde te staan, maar dat ik de regisseursrol mag pakken waardoor ik anderen kan laten schitteren!
 
Wat daarbij heel erg heeft geholpen, is dat je in het programma de opdracht krijgt om het aan de praktijk te koppelen. Je leert veel door het te doen en de ervaringen met elkaar uit te wisselen in de intervisie. Aart creëert daarbij een veilige en vertrouwde omgeving. Zijn manier van werken en benaderen komt volledig overeen met wat hij je leert. Wat ik ook zeer gewaardeerd heb, is de continuïteit. Ook in de Coronatijd kon het via Zoom online doorgaan. Dat was echt heel fijn.”
 
Inschrijven voor de programma’s van januari kan nog steeds. Voor meer info over de data kun je hier doorklikken naar de brochure en hier naar het inschrijfformulier.
 
Als je eerst nog behoefte hebt aan meer inspiratie, dan ben je van harte welkom bij een van onze online workshops. Op dinsdag 12 januari van 14.00 tot 16.00 verzorgt Aart de Workshop “Waarderend Leiderschap: het behouden en ontwikkelen van leerkrachten ten tijde van lerarentekort”. Daarvoor kun je je aanmelden via deze link.

Op woensdag 3 februari van 14.00 tot 16.00 verzorgt Andrea de Workshop: “Minder hard werken, meer resultaat: het effect van Waarderend Leiderschap op werkdruk”. Je kunt je aanmelden via deze link.

En nu is het ook los te bestellen in onze webshop. De prijs van € 14,94 is inclusief bezorgkosten. Daarbij krijg je 12,5 % korting als je er meer dan 1 aanschaft, bijvoorbeeld voor je collega’s in het managementteam. Vanaf 6 exemplaren krijg je zelfs 25% korting, bijvoorbeeld als je er een aan elke directeur in je stichting wilt geven.

Agenda

Workshops

• Online Workshop "Waarderend Leiderschap: het behouden en ontwikkelen van leerkrachten ten tijde van lerarentekort". Dinsdag 12 januari 2021 van 14:00 tot 16:00 uur. Klik hier voor meer informatie.
• Online Workshop “Minder hard werken, meer resultaat: het effect van Waarderend Leiderschap op werkdruk.” Woensdag 3 februari 2021 van 14.00 tot 16.00 uur. Klik hier voor meer informatie.

Programma Waarderend Leiderschap in het Onderwijs schooljaar 2020-2021

• Regio Midden Nederland > Start Donderdag 14 januari 2021: Kontakt der Kontinenten in Soesterberg
  
• Regio Midden Nederland > Start Vrijdag 22 januari 2021: Kontakt der Kontinenten in Soesterberg
  

Meer informatie en het inschrijfformulier vind je op de website.

Tevens kun je informatie aanvragen over de studiedag Waarderend Teamwerk op basis van drijfveren.

Het programma Waarderend Leiderschap in het Onderwijs is als formeel aanbod opgenomen voor herregistratie in het Schoolleidersregister PO bij de professionaliseringsthema's 'Verandermanagement' en 'Visiegestuurd onderwijs' en heeft een waardering van 35 punten.

Denk je dat deze e-zine ook voor een ander interessant is? Dan zou het geweldig zijn als je het doormailt. Anderen kunnen zich abonneren via de site www.drivesatschool.nl

Aart Brezet en Andrea van de Rozenberg leren leiders in het onderwijs...
hoe zij negativiteit in hun organisatie kunnen keren door waarderend leiderschap, zodat hun leerkrachten en leerlingen gaan schitteren.

Aart en Andrea kennen uit eigen ervaring in welke positie schoolleiders zitten. Aart is niet alleen coach geweest van diverse schooldirecteuren, leerkrachten en teams; hij heeft het als interim-schoolleider ook daadwerkelijk ondervonden. Gaandeweg heeft Aart de kracht ontdekt van de positieve psychologie. Het is geen ideologie, het is bovenal een praktische invalshoek die werkt! Andrea is leerkracht, bouwcoördinator en adjunct directeur geweest. Daarin heeft zij ervaren hoe belangrijk het is voor leerlingen en medewerkers om aandacht te hebben voor hun kwaliteiten en succeservaringen. Zij heeft zelf het programma Waarderend Leiderschap in het onderwijs doorlopen en dat heeft bij haar het vuur voor de waarderende aanpak aangestoken.

Inmiddels zit het bij Aart en Andrea in hun vezels om steeds die kant van de werkelijkheid te belichten waar mensen het meest gelukkig, energiek en gemotiveerd van worden. Juist daarom gaat het hen aan het hart dat in het onderwijs de aandacht zo vaak uit gaat naar wat er niet is, naar de problemen en onmogelijkheden bij kinderen, ouders, leerkrachten en schoolleiders. Als je weet hoe mooi een school kan schitteren wanneer iedereen aandacht heeft voor potentieel en progressie, dan wil je niets anders dan de vaardigheid daarvoor overbrengen aan de leiders in het onderwijs.

Van der Valk Boumanweg 15 - 2352 JA Leiderdorp - Tel: 06-24529318
Bezoekadres: Frambozenweg 1 - 2321 KA Leiden - Tel: 071-5730634

website | | |

Privacyverklaring Drives@School