Vorige week werd het nieuws gedeeld dat vorig schooljaar 30.000 leerlingen van school gingen zonder startkwalificatie. Dat is het hoogste aantal schoolverlaters sinds 10 jaar. Als belangrijkste oorzaak wordt genoemd dat jongeren in coronatijd gedemotiveerd raakten. Tegelijkertijd lonkte de krappe arbeidsmarkt. Als op die manier vooral naar externe factoren gekeken wordt, gaan we voorbij aan datgene wat voor de huidige generatie jongeren belangrijker is dan ooit: relevantie. De ontwikkeling die wij zien in hun drijfverenprofielen geeft belangrijke handvatten voor het onderwijs.
 
De Management Drives Junior vragenlijst
Management Drives heeft voor het onderwijs een schitterend instrument om de drijfveren van leerlingen in kaart te brengen: de Junior-vragenlijst. Het meet wat leerlingen intrinsiek motiveert, waar hun weerstand zit en wat dat betekent voor hun energiehuishouding. Kortom, het drijfverenprofiel laat zien wat voor hen belangrijk is op school. Samen met Management Drives hebben wij in het schooljaar 2015-2016 met deze vragenlijst een pilotonderzoek gedaan naar de motivatie van een groep leerlingen in 4 havo en daar een e-book over geschreven. In dat onderzoek kwam naar voren dat voor het overgrote deel van de leerlingen nut en noodzaak essentieel is. Als zij geen zinnig antwoord hebben op de vraag “Waarom moeten we dit leren?”, dan toonde de vraag “Is het voor een cijfer?” aan dat zij niet intrinsiek maar extrinsiek gemotiveerd worden door het schoolsysteem. Het effect daarvan is dat daardoor de ‘zesjescultuur’ geïnduceerd wordt, want als het vakinhoudelijk niet voor hen van belang is, dan is een zes voldoende.

En wanneer extrinsieke druk averechts werkt
De vraag wat iets voor leerlingen met een hoge R-score relevant maakt, is heel persoonlijk. Daar kunnen zij uit zichzelf soms niet eens een antwoord op geven. Als zij aan staan worden zij intrinsiek voor hun schoolwerk gemotiveerd en willen zij het kunnen en weten. Zij hoeven niet door externe factoren als cijfers gemotiveerd te worden. Sterker nog, die druk werkt zelfs averechts, want het laat de ervaren intrinsieke motivatie afnemen. Terwijl die externe druk totaal geen effect heeft als zij niet aan staan, want dan worden zij op geen enkele drijfveer aangesproken. Sterker nog: als leerlingen met een hoge R-score gedemotiveerd zijn, vinden zij alles zinloos. Dan kunnen zij in een totale lethargie terecht komen en zowel zichzelf als ouders en leerkrachten tot wanhoop drijven.
 
De coronatijd heeft de relevantievraag versterkt
Door de verschillende signalen die wij gedurende en na de coronatijd hebben opgepikt en enkele profielen die wij onder ogen kwamen, zijn wij eens navraag gaan doen bij Management Drives als het gaat om de R-score bij leerlingen als die vergeleken wordt met de periode hiervoor. We weten namelijk dat volwassenen vaak een significant hogere R-score laten zien na een ervaring die een enorme impact op hun leven heeft gehad. Dan bekijk je het leven vanuit een ander perspectief en is de vraag “Gaat het echt ergens over?” veel logischer geworden. De pandemie is zo’n ‘life event’ geweest voor jongeren en mogelijk zelfs tekenend voor de hele generatie Gen Z (zie onder andere dit interessant Youtube-filmpje over verschillende generaties, duur 20:05). Wat blijkt: de R-score bij leerlingen is beduidend hoger dan voor corona.

Wat een verklaring is voor de motivatieproblemen
Dat zet de motivatieproblemen van leerlingen in een ander perspectief. Er wordt nu vooral gefocust op ‘een achterstand in de sociale ontwikkeling’ omdat zij een tijdje online les hebben gevolgd. Terwijl voor deze generatie online en offline contact eigenlijk veel minder verschil maakt dan voor de oudere generatie. Of men wijt het gebrek aan discipline aan het feit dat het schoolritme is doorbroken en dat het lastig is om dat nu weer op te pakken. Terwijl de verklaring veel meer ligt in het feit dat de relevantie van wat je dagelijks doet en leert voor leerlingen veel belangrijk is geworden door de pandemie. Als hierdoor meer leerlingen op ‘uit’ staan, dan is het logisch dat zij niet meer aanhaken als door de NPO-gelden vooral de externe druk is opgevoerd. De focus is totaal komen te liggen op achterstanden die ingehaald moesten worden en dus op prestaties die geleverd moesten worden, wat bij een nodig aantal leerlingen ongetwijfeld ook nog eens ondermijnend is geweest voor hun intrinsieke motivatie. De inzet van NPO-gelden hebben dan het paard achter de wagen gespannen.

Waar moeten we dan wel op investeren?
Het allerbelangrijkste waar nu de aandacht naar uit mag gaan, is naar het ontdekken van hetgeen leerlingen ‘aan’ zet. Want als leerlingen met een hoge R-score eenmaal weer aan staan, gaan zij uit eigen beweging aan de slag om welke achterstand dan ook weer in te lopen. Dat vraagt van ons om opzij te zetten wat volgens ons belangrijk is en eerst tijd te steken in het gesprek over wat voor de leerling belangrijk is, wat die intrinsiek motiveert. Dan gaat het niet om de vraag “Gaat het echt ergens over?”, maar over de vraag: “Waar wil je dat het over gaat?”. Wat is voor jou belangrijk om te leren? En waarom is dat belangrijk? Wat motiveert je? Bedenk daarbij dat leren meer dan ooit buiten school plaatsvindt. Waar gaat dan hun aandacht naar uit? Wat hebben ze daar geleerd? Wat kunnen zij al? Op welke manier kan school juist daarop van toegevoegde waarde zijn? Want ook al zijn er zaken die je ‘moet’ leren, wat gaat het dan voor jou nuttig maken om te leren? Kortom, focus eerst op wat volgens Ryan en Deci belangrijk is voor intrinsieke motivatie: verbinding en bedoeling in hun leven, autonomie in hun schoolwerk en het ervaren van competentie. Als ze eenmaal weer aan staan, worden alle andere inspanningen die bij hen aansluiten zinvol.
 
En wellicht kunnen we in dat proces ook eens anders gaan kijken naar de waarde van toetsen en cijfers.

Voel je vrij om met ons te delen wat jij waardeert aan dit blog. Leuk als je het ons laat weten via onze website.

Er is veel gaande op dit moment in het onderwijs en misschien maakt dat het juist wel het geschikte moment om met de opleiding te beginnen. Waarom zou je deel willen nemen?
 
Het lerarentekort trekt een behoorlijk wissel over het onderwijs. Om leerkrachten te behouden en het vak aantrekkelijk te maken, is het belangrijk om te investeren in het creëren van een geweldige werkplek, waar mensen werkplezier en -geluk kunnen ervaren. Daarnaast vraagt het om andere manieren van het organiseren van onderwijs, terwijl je wel de kwaliteit wilt behouden. Sterker nog, er wordt juist gevraagd om deze te versterken door te investeren in de basisvaardigheden. Dan hebben we het nog niet eens over het zinvol benutten van de NPO-gelden en druk die van ouders vandaan komt om hun kinderen het beste onderwijs te bieden.
 
Dit alles vraagt de nodige investering in de ontwikkeling van leerkrachten. Daarbij is de vakkundigheid misschien niet eens het belangrijkste. Wat in deze tijd vooral belangrijk is, is dat mensen groeien in veerkracht, in zelfvertrouwen en in lef. We zitten met alle ontwikkelingen in het onderwijs in een groot ondertussen. Van diverse kanten wordt geroepen dat een systeemwijziging nodig is. Wat er boven alles nodig is, is dat leren door iedereen in de school weer als leuk wordt ervaren. Dat we plezier hebben in het niet weten, omdat we dan dingen kunnen ontdekken. En dat we dat kunnen doen, omdat we voldoende houvast hebben aan al die dingen die wij wel weten.
 
De tolerantie voor het ‘nog niet weten’ en ‘nog niet kunnen’ is op dit moment wellicht de grootste achilleshiel in het onderwijs. Dat vraagt om leiders die sterk zijn in het sturen van processen. Die veilige kaders bieden waarbinnen leerkrachten hun autonomie durven te benutten. Die normaliseren dat het normaal is dat zaken kunnen mislukken, omdat het de enige manier is waarop er iets nieuws kan ontstaan. Die liefdevol negativiteit en klachten kunnen ontvangen, omdat zij weten dat er verlangens achter zitten. Die in gesprekken steeds de aandacht kunnen verleggen naar wat we wel weten, wat er wel mogelijk is en naar wat er van waarde is, zodat iedereen eruit gaat met perspectief. Kortom: deze tijd vraagt om Waarderend Leiderschap!

Wil je meer weten over het programma? Wat het je biedt en hoe het in elkaar steekt? Dan kun je deze brochure doornemen. Daarnaast kun je het inschrijfformulier downloaden, voor het geval je inderdaad denkt: Ja, dit is het moment!

Voor de professionals in het onderwijs is autonomie net zo belangrijk als voor leerlingen. Hoewel de ruimte daarvoor absoluut aanwezig is, wordt dat niet altijd zo ervaren. Het bijzondere is zelfs dat men aan de ene kant roept om leiderschap, maar het aan de andere kant vaak niet accepteert als je het toont. Hoe kun je die paradox ontstijgen, je rol pakken als leider en tegelijkertijd anderen in stelling brengen om daadwerkelijk van waarde te zijn? Dat ga je ontdekken in de online workshop “Zo sturen dat mensen hun autonomie benutten”. Aart Brezet neemt je op maandag 17 april 2023 tussen 10:00 en 12:00 uur mee in de geheimen achter het sturen van waarderende processen. Je kunt je aanmelden via deze link.

Het verschil tussen extrinsieke en intrinsieke motivatie speelt ook een rol bij de werkdruk beleving in het onderwijs. De professionals die er werken hebben net zo goed last van alles dat moet en vooral als zij daar zelf het nut niet zo van inzien. Hoe kun je dan weer aanhaken bij die intrinsieke motivatie. Op welke manier kun je mensen weer ‘aan’ zetten als het gaat om hun werkplezier? Dat leer je in de online workshop: “Minder hard werken, meer resultaat: het effect van Waarderend Leiderschap op werkdruk”. Deze wordt op donderdag 25 mei 2023 van 14:00 tot 16:15 uur verzorgd door Elma Harkema. Je kunt je aanmelden via deze link.

Het magazine is ook los te bestellen in onze webshop. De prijs van € 14,94 is inclusief bezorgkosten. Daarbij krijg je 12,5 % korting als je er meer dan 1 aanschaft, bijvoorbeeld voor je collega’s in het managementteam. Vanaf 6 exemplaren krijg je zelfs 25% korting, bijvoorbeeld als je er een aan elke directeur in je stichting wilt geven.

Agenda

Workshops

• Online Workshop: “Zo sturen dat mensen hun autonomie benutten”. Maandag 17 april van 10:00 tot 12:00 uur. Meer informatie en aanmelden via deze link.
• Online Workshop: “Minder hard werken, meer resultaat: het effect van Waarderend Leiderschap op werkdruk” op donderdag 25 mei van 14:00 tot 16:15 uur. Meer informatie en aanmelden via deze link.

Programma Waarderend Leiderschap in het Onderwijs

• Regio Zuidwest-Nederland > Start woensdag 13 september 2023: StayOkay in Dordrecht
  
• Regio Noordwest-Nederland > Start donderdag 21 september 2023: Nieuw Westert in Egmond-Binnen
  
• Regio Noordoost-Nederland > Start vrijdag 22 september 2023: Het Engelse Werk in Zwolle
  

Meer informatie vind je in de brochure en op het inschrijfformulier.

Tevens kun je informatie aanvragen over de studiedag Waarderend Teamwerk op basis van drijfveren.

Denk je dat deze e-zine ook voor een ander interessant is? Dan zou het geweldig zijn als je het doormailt. Anderen kunnen zich abonneren via de site www.drivesatschool.nl

Aart Brezet, Andrea van de Rozenberg en Elma Harkema leren leiders in het onderwijs... hoe zij negativiteit in hun organisatie kunnen keren door waarderend leiderschap, zodat hun leerkrachten en leerlingen gaan schitteren.

Aart, Andrea en Elma kennen uit eigen ervaring in welke positie schoolleiders zitten. Aart is niet alleen coach geweest van diverse schooldirecteuren, leerkrachten en teams; hij heeft het als interim-schoolleider ook daadwerkelijk ondervonden. Gaandeweg heeft Aart de kracht ontdekt van de positieve psychologie. Het is geen ideologie, het is bovenal een praktische invalshoek die werkt! Andrea is leerkracht, bouwcoördinator en adjunct directeur geweest. Daarin heeft zij ervaren hoe belangrijk het is voor leerlingen en medewerkers om aandacht te hebben voor hun kwaliteiten en succeservaringen. Zij heeft zelf het programma Waarderend Leiderschap in het onderwijs doorlopen en dat heeft bij haar het vuur voor de waarderende aanpak aangestoken.

Inmiddels zit het bij Aart, Andrea en Elma in hun vezels om steeds die kant van de werkelijkheid te belichten waar mensen het meest gelukkig, energiek en gemotiveerd van worden. Juist daarom gaat het hen aan het hart dat in het onderwijs de aandacht zo vaak uit gaat naar wat er niet is, naar de problemen en onmogelijkheden bij kinderen, ouders, leerkrachten en schoolleiders. Als je weet hoe mooi een school kan schitteren wanneer iedereen aandacht heeft voor potentieel en progressie, dan wil je niets anders dan de vaardigheid daarvoor overbrengen aan de leiders in het onderwijs.

Van der Valk Boumanweg 15 - 2352 JA Leiderdorp - Tel: 06-24529318
Bezoekadres: Frambozenweg 1 - 2321 KA Leiden - Tel: 071-5730634

website | | |

Privacyverklaring Drives@School